Viêm tuyến nước bọt xảy ra khi tuyến này bị tấn công bởi virus, vi khuẩn hoặc nấm gây viêm nhiễm, đôi khi nguyên nhân là do hiện tượng tự miễn khi dị ứng. Tuyến nước bọt nằm ở mang tai, khi viêm dễ bị sưng đau, khó chịu. Nhiều bệnh nhân thắc mắc, viêm tuyến nước bọt có lây không và điều trị, phòng ngừa như thế nào?

1. Tìm hiểu về bệnh viêm tuyến nước bọt

Tuyến nước bọt có vai trò quan trọng trong tiêu hóa thức ăn và giữ ẩm cho miệng. Khi tuyến này bị viêm, bệnh thực sự gây ra không ít rắc rối cho sức khỏe.

Tuyến nước bọt nằm rải rác ở khu vực hàm và miệng

1.1. Tìm hiểu về cấu tạo của tuyến nước bọt

Tuyến nước bọt nằm ở khu vực đầu cổ, gồm rất nhiều tuyến nằm rải rác từ mang tai, dưới hàm đến lưỡi của con người. Gồm các tuyến chính sau:

Tuyến nước bọt ở mang tai

Tuyến này nằm ở hai bên má, phía trước tai và phía trên của hàm, đây cũng là tuyến nước bọt có kích thước lớn nhất. Viêm cũng thường xảy ra nhất với tuyến nước bọt này, còn được gọi là viêm tuyến nước bọt mang thai.

Tuyến nước bọt dưới lưỡi

Tuyến này nằm ngay dưới lưỡi, trong miệng.

Tuyến nước bọt dưới hàm

Tuyến này nằm ở hai bên và phía dưới xương hàm.

Ngoài 3 tuyến chính trên, còn hàng trăm tuyến nước bọt nhỏ thực hiện các nhiệm vụ khác nhau trong điều tiết nước bọt cho miệng và hoạt động tiêu hóa.

Tuyến nước bọt mang tai dễ bị viêm nhiễm nhất

1.2. Viêm tuyến nước bọt là gì?

Viêm tuyến nước bọt là tình trạng nhiễm khuẩn của tuyến nước bọt, nguyên nhân gây ra rất đa dạng. Dạng viêm thường gặp nhất là quai bị – bệnh mà hầu hết chúng ta sẽ gặp phải ít nhất 1 lần trong đời.

1.3. Những nguyên nhân điển hình dẫn đến viêm tuyến nước bọt

Viêm tuyến nước bọt chủ yếu là do vi khuẩn. Các vi khuẩn khác có thể gây viêm như: Staphylococcus aureus, Coliform, vi khuẩn kị khí, Streptococci,…

Viêm tuyến nước bọt có thể xảy ra ở bất cứ ai, nhưng những đối tượng sau có nguy cơ cao hơn bao gồm:

• Người bị sỏi tuyến nước bọt.

• Bệnh nhân đã từng xạ trị vùng đầu – cổ.

• Vệ sinh răng miệng không tốt.

• Người bị suy dinh dưỡng.

• Người bị mất nước.

1.4. Triệu chứng viêm tuyến nước bọt

Viêm tuyến nước bọt thường gây triệu chứng từ khá sớm, song lại dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Cụ thể:

• Sưng khu vực mang tai đột ngột, cảm giác đau khi chuyển động hàm hoặc khi ăn, tình trạng đau sưng này khá giống với quai bị.

• Trong miệng có mùi hôi bất thường do sưng viêm, dịch mủ ở tuyến nước bọt lẫn trong nước bọt được đưa đến miệng.

Viêm tuyến nước bọt thường gây đau nghiêm trọng

• Cảm giác đau, khó chịu khi mở miệng.

• Xuất hiện mủ trong miệng, thường lúc này tình trạng viêm tuyến nước bọt đã khá nghiêm trọng.

• Cổ hoặc mặt sưng lên, có thể ở các vị trí hàm khác nhau tùy khu vực bị viêm nhiễm.

Khi gặp các triệu chứng này, người bệnh nên đi thăm khám để được chẩn đoán nguyên nhân chính xác do viêm tuyến nước bọt hay bệnh lý khác. Đặc biệt nếu xuất hiện triệu chứng nặng như sốt cao, khó thở, khó nuốt,… thì càng cần đi khám sớm hơn.

1.5. Mức độ nguy hiểm của viêm tuyến nước bọt

Đa phần bệnh nhân bị viêm tuyến nước bọt khá lành tính, ít gặp phải các biến chứng nghiêm trọng. Song không nên chủ quan trong điều trị bởi tình trạng viêm kéo dài có thể khiến mủ tích tụ lại, tạo thành áp xe trong tuyến nước bọt.

Khối u lành tính trong tuyến nước bọt có thể khiến tuyến phình to ra hoặc tiến triển thành ác tính, đây là nguyên nhân gây đau đớn, khó khăn trong chuyển động đầu – mặt.

2. Vậy cụ thể: viêm tuyến nước bọt có lây không?

Mặc dù nguyên nhân gây bệnh có thể là vi khuẩn, virus hoặc nấm khi chúng tấn công và gây viêm tuyến nước bọt song bệnh lý này không lây nhiễm. Hiện tại chưa ghi nhận trường hợp viêm tuyến nước bọt lây lan. Nghiên cứu khoa học cũng chỉ ra, viêm tuyến nước bọt không thể gây lây nhiễm do cấu tạo đặc biệt của tuyến này.

Viêm tuyến nước bọt không lây nhiễm

Viêm nhiễm với sự hình thành của các khối u tuyến nước bọt chủ yếu là u lành tính, không gây lây lan tới các bộ phận khác của cơ thể. Tế bào ác tính có thể là tế bào tiền ung thư sẽ không có mặt trong tuyến nước bọt.

Do đó, nếu bạn thắc mắc viêm tuyến nước bọt có lây không thì câu trả lời là viêm tuyến nước bọt không gây lây nhiễm, song bệnh gây ra rất nhiều triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng tới sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh nên không nên chủ quan trong điều trị và phòng ngừa bệnh.

3. Điều trị viêm tuyến nước bọt có khó khăn không?

Đây là tình trạng nhiễm trùng nên việc điều trị cần dựa trên chẩn đoán mức độ nguy hiểm, nguyên nhân, triệu chứng mà người bệnh gặp phải. Trong điều trị nhiễm trùng nói chung và viêm nhiễm tuyến nước bọt nói riêng, sử dụng kháng sinh là cần thiết. Nếu mủ tích tụ nhiều trong tuyến nước bọt, nhất là khi hình thành ổ áp xe, bác sĩ cần chỉ định chọc hút, dẫn lưu dịch mủ.

Chỉ khi nhiễm trùng gây viêm tuyến nước bọt là mãn tính hoặc tái phát nhiều lần dù điều trị tích cực phẫu thuật mới được tiến hành.

Điều trị nhiễm trùng với bệnh nhân viêm tuyến nước bọt

Bên cạnh điều trị y tế, bệnh nhân cũng cần chăm sóc tốt và tự điều trị tại nhà bằng một số phương pháp đơn giản sau:

• Chườm ấm khu vực bị sưng viêm tuyến nước bọt, tình trạng sưng và đau sẽ được cải thiện đáng kể giúp bạn không phải sử dụng nhiều thuốc giảm đau.

• Tăng cường uống nước từ 2 – 2.5 lít nước mỗi ngày nhằm kích thích tiết nước bọt tự làm sạch.

• Súc miệng bằng nước muối ấm để sát khuẩn, tránh viêm nhiễm trở nên nghiêm trọng hơn.

• Ngậm kẹo hoặc chanh tươi để kích thích tăng tiết nước bọt, giảm sưng đau.

• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ.

Trong đó, uống nhiều nước và vệ sinh răng miệng đều đặn là cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh viêm tuyến nước bọt.